Itxaron, dudarik gabe, lagundu ahal dizugu.
Dudarik gabe, orain irtenbiderik ez duela dirudien horrek irtenbidea dauka.
Saihestu drogak edo alkohola kontsumitzea.
Pentsatu zurekin joan daitekeen norbait.
Kontaiozu norbaiti.
Laguntza bilatu (lagunena, familiarena, profesional batena…)
Asafesen zu laguntzeko gaude, jarri elkartearekin harremanetan (945288648/ asafes@asafes.org)
Larrialdietarako edo laguntzarako telefonoak eskuragarri izan.
112 telefonora deitu edo gertuen dagoen Ospitaleko Larrialdietara joan.
Pertsona Osasun Mentalean artatuta badago, jarri harremanetan bere erreferentziazko profesionalarekin.
Familiari edo gertuko pertsonei jakinarazi.
Balizko bitarteko kaltegarriak eskuratzea mugatu.
Ez utzi bakarrik arriskuan dagoen pertsona.
Galdetu eta entzun epaitu gabe, errespetuz. Pertsonak bere ideia eta asmoei buruz norbaitekin hitz egin ahal izatea erabakigarria izan daiteke bere sufrimenduaz libratzeko beste aukera batzuk aztertzeko.
Adi alarma-seinaleekin.
ASAFESekin harremanetan jartzen bazara, laguntzeko modua bilatuko dugu.
Gaixotasun mentalen bat izatea (batez ere, nahasmendu afektiboak, hala nola depresioa edo nahasmendu bipolarra, nortasunaren nahasmenduak, eskizofrenia, elikadura-jokabidearen nahasmenduak, substantzien kontsumoa…). Aurretiazko suizidio-saiakerak (suizidio-arrisku handia dago saiakera autolitiko baten ondorengo hilabetean). Nortasun-ezaugarri edo faktore psikologiko jakin batzuk (etsipena, zurruntasun kognitiboa, autoestimu txikia, gizarte-trebetasunen defizita, inpultsibotasuna…). Baliaezintasuneko gaixotasun medikoa, desgaitasuna edo min kronikoa izatea.
Suizidioaren aurrekariak familiartean. Tratu txar fisiko, psikologiko edo sexualen aurrekariak. Bizi-gertaera estresagarriak. Isolamendu soziala. Langabezia eta zailtasun ekonomikoak. Jazarpena berdinen partetik (bullyinga eta ziberbullyinga). Bitarteko hilgarriak eskuragarri izatea. Arreta soziosanitario espezializatuko zerbitzuetara iristeko zailtasuna.
Komunikatzeko eta arazoak konpontzeko trebetasunak izatea.
Laguntza eskatzeko gaitasuna.
Autokonfiantza eta autoestimu handia.
Jarrera eta balio positiboak, hala nola errespetua, elkartasuna eta lankidetza.
Erlijio-sinesmenak (babes-faktore gisa jardun dezakete).
Suizidioaren definizio labur bat honako hau izan liteke:
«Aldi baterako sufrimendu psikologiko onartezinaren konponbide iraunkorra.»
Gazteen eta nerabeen jokabide suizidari dagokionez, garrantzitsua da online alerta-seinaleei ere arreta jartzea; izan ere, sare sozialak eta Internet dira eguneroko bizitzan agian hautematen ez dugun suizidio-arrisku bati buruzko informazioa emateko eta harremanak izateko erabiltzen diren bitartekoak. Hona hemen zantzu horietako batzuk:
Suizidioa prebenitzeko, eragina duten aldagaiei erreparatu behar zaie, eta fenomeno horren errealitatea hainbat mailatan kontuan hartzen duten jarduera-estrategia integralak diseinatu behar dira, kolektibo kalteberenak eta arriskuan daudenak berariaz kontuan hartuta, baina, era berean, herritarrak oro har sentsibilizatzeko ekintzak gauzatuz.
Funtsezkoa da profesional soziosanitarioen esku-hartzeetan suizidioaren errealitatea kontuan hartzea eta eguneroko jardunean txertatzea. Bere buruaz beste egiten saiatu ondoren, funtsezkoa da pertsonaren tratamendu eta jarraipen intentsiboa egitea, berriro saiatzeko arriskua nabarmen handitzen baita saiakeraren ondorengo hilabeteetan.
Suizidioak eragindako heriotza gertatu denean, hildakoaren familiak eta ingurune hurbilak bide mingarri eta traumatikoari egin behar diote aurre, eta dolua igarotzeko eta dolua lantzeko laguntza-baliabide eta -estrategia egokiak izatea beharrezkoa da. Familiek eta hurbileko pertsonek, galera handiaz gain, hutsune eta bakardade handia izaten dute, gertatutakoari buruz hitz egiteko lekurik gabe, suizidioaren inguruko tabu eta estigmagatik.
Suizidioa garrantzi handiko gaia da gure kolektiboarentzat, eta aspaldidanik gure arretaren kalitatea hobetzeko garatzen ditugun proiektu eta estrategien parte da, honako ekintza hauek eginez:
ASAFESek Ikastetxeetan buru osasuna sustatzeko eta nerabeen suizidioa prebenitzeko gida.
Depresioaren eta suizidioaren Liburu Zuria 2020
Euskadin suizidioa prebenitzeko estrategia
Suizidioa Prebenitzeko Espainiako Fundazioa
Komunikabideentzako estilo-gida eta dekalogoa
BIZIRAUN eta Aidatu-rako loturak
Papageno-rako lotura